Jesień, zima i wczesne miesiące wiosenne nieodparcie kojarzą się z licznymi przeziębieniami i infekcjami grypowymi. Oznacza to miedzy innymi wzmożoną aktywność marketingową firm farmaceutycznych produkujących leki OTC zwalczające objawy przeziębienia i grypy. W związku z tym NewsPoint przygotował raport na temat najpopularniejszych leków OTC (sprzedawanych bez recepty). Podsumowanie objęło publikacje na temat 12 leków tego typu oraz 27 firm farmaceutycznych, które pojawiały się w polskich mediach online od 1 marca 2007 do 1 marca 2008. Raport pokazał jednak, że publikacje na temat najpopularniejszych leków często nie są wynikiem bezpośrednich działań komunikacyjnych koncernów farmaceutycznych.
„Maść na szczury, maść na szczury…”
Wśród leków OTC na objawy przeziębienia i grypy zdecydowanymi rekordzistami pod względem ilości publikacji są Aspirin/aspiryna (483) oraz Polopiryna/polopiryna (90). Ogromna liczba artykułów na ich temat jest w dużej mierze efektem różnorodności zastosowań tych leków, często wymyślanych przez samych internautów. W polskim internecie Aspirin wystąpił m.in. jako środek na trądzik (7), na przedłużenie świeżości kwiatów (2), środek antykoncepcyjny (2), antidotum na homoseksualizm, oraz – w połączeniu z syropem tussipect – jako środek stymulujący pracę mózgu podczas sesji egzaminacyjnej. Aspiryna jest również popularnym środkiem na kaca – pojawiło się na ten temat 20 publikacji, głównie w okolicach sylwestra. W kontekście bardziej tradycyjnych zastosowań aspiryny najczęściej pisano o stosowaniu tego leku na przeziębienie (35 publikacji – najczęściej w sezonie od października do marca) oraz w profilaktyce chorób układu krążenia (31). Sporna pozostaje kwestia zażywania aspiryny w trakcie ciąży – pojawiają się zarówno głosy za, jak i przeciw. Podobne obawy budzi podawanie jej dzieciom poniżej 12 roku życia (26 artykułów).
Aspiryna w znaczeniu potocznym dość często występuje jako synonim popularnego leku albo leku na wszelkie dolegliwości – panaceum (40). Ponadto służy niekiedy jako barwna przenośnia – nazwy popularnego leku użył również abp Nycz w swojej opinii na temat propozycji Giertycha odnośnie reformy gimnazjów (20): „nie da się leczyć nowotworu aspiryną”. Powiedzenie w nieco zmienionych wersjach było później cytowane przez media, aby podkreślić niewielką efektywność proponowanych lub podjętych działań (8), np. „sensowne jak przepisywanie aspiryny na dolegliwości związane z płaskostopiem”, „aspiryna nie wystarczy komuś, kto złamał nogę”, „tu skuteczny może być tylko zabieg chirurgiczny, aspiryna nie pomoże”, „akcja banków centralnego i światowego była czymś w rodzaju aspiryny”, „rząd chce właśnie rozmów o operacji, a nie o kolejnym podawaniu aspiryny”.
Polski odpowiednik – Polopiryna, najczęściej pojawia się w kontekście swojego podstawowego zastosowania, czyli jako środek na przeziębienie (16 publikacji). Podobnie jak Aspirynę, Polopirynę często wymieniano w kontekście niebezpieczeństw związanych z podawaniem leków OTC dzieciom poniżej 12. roku życia (24 publikacje). Warto zauważyć, że mimo, iż pod względem farmaceutycznym Aspirin i Polopiryna to ten sam lek (i tak jest traktowany prze lekarzy), media nie stosują tych nazw zamiennie. Nawet pisząc polopiryna lub aspiryna z małej litery, mają na myśli lek konkretnego producenta (o czym świadczy to, że obydwie nazwy często występują obok siebie w jednym i tym samym tekście).
Na 3. miejscu pod względem popularności znajduje się Gripex (59 publikacji). Najwięcej artykułów online na temat tego leku dotyczyło uznania tego leku (podobnie jak aspiryny) za markę godną zaufania w badaniu European Trusted Brands (15). Dość często wymieniano go również w kontekście sposobów na przeziębienie (7 publikacji). Podobnie jak w przypadku aspiryny, tematyka zapobiegania przeziębieniom zaczęła się pojawiać w mediach od października. Wśród innych popularnych leków OTC najczęściej pisano o Oscillococcinum (21 artykułów), Coldrexie (17), Fervexie (14) oraz Upsarinie (11).
Firmy farmaceutyczne
NewsPoint przygotował również raport ilościowy z publikacji na temat samych firm farmaceutycznych. W zestawieniu ujęto 27 firm. Pod względem publikacji zdecydowanie wygrywa polska Polpharma (3348 artykułów). Ponad 3. razy mniej pisano o kolejnym w zestawieniu koncernie – Bayer (1013). Na trzecim miejscu znalazł się koncern GlaxoSmithKline (628), kolejne są Jelfa (496) i Polfa Pabianice, która ma tylko o 6 publikacji mniej.
| Nazwa firmy | Ilość publikacji |
|---|---|
| Polpharma | 3348 |
| Bayer | 1013 |
| GlaxoSmithKline | 628 |
| Jelfa | 496 |
| Polfa Pabianice | 490 |
| Novartis | 365 |
| Servier | 311 |
| Bioton | 311 |
| Adamed | 190 |
| Astra Zeneca | 182 |
Podsumowanie przygotowano przy wykorzystaniu usługi monitorowania internetu NewsPoint (www.newspoint.pl). Artykuły do analizy były wyszukiwane w oparciu o jedno wybrane słowo kluczowe – nazwę handlową leku lub nazwę firmy, Zastosowanie wyszukiwania dla kilku haseł (jeśli nazwa firmy występuje w mediach w kilku różnych wersjach) lub też tzw. wyszukiwania inteligentnego (sprawdza się w przypadku nazw wieloznacznych lub też używanych przez kilka różnych podmiotów) zaowocowałoby jeszcze większą liczbą wyników. Zarówno w przypadku leków OTC łagodzących objawy przeziębienia, jak też firm farmaceutycznych, analizowano artykuły z okresu 1 marca 2007 – 29 lutego 2008.